Urdanetaren bidaia Filipinetara

Bizkaie! 2004-12-03 00:00   Antxinakoak Geurera
Kapitainak Erregeak emondako eskutitzaren arabera hartu beharreko norabidearen agindua emon eban. Itsaso zabalean egozanean irakurri eban eskutitza eta danon harridurarako, Guinea Barrira joiazala pentsetan ebenean, azkenean Erregeak Filipinetara joateko agindu eutsien. Urdaneta ez egoan konforme, berak esandakoagaz bat ez etozalako Erregearen aginduak, baina honeek betez, harantza hurreratu ziran lau ontziak. Azkenean, 1565eko apirilaren 27an heldu ziran itsas gizonak Cebuko ugartera, Filipinetan ukutzen eben lehenengo lurrera. Baina antza danez, bertakoak ez egozan konforme etorri barriakaz eta ez ziran hurreratu eurakana. Holan ...

Urdanetaren bidaia Filipinetara

Bizkaie! 2004-11-26 00:00   Antxinakoak Geurera
Kapitainak Erregeak emondako eskutitzearen arabera hartu beharreko norabidearen agindua emon eban. Itsaso zabalean egozanean irakurri eban eskutitza eta danon harridurarako, Guinea Barrira joiazala pentsetan ebenean, azkenean, Erregeak Filipinetara joateko agindu eutsien. Urdaneta ez egoan konforme, berak esandakoagaz bat ez etozalako Erregearen aginduak, baina honeek betez, harantza hurreratu ziran lau ontziak. Azkenean, 1565eko apirilaren 27an heldu ziran itsas gizonak Cebuko ugartera, Filipinetan ukutzen eben lehenengo lurrera. Baina antza danez, bertakoak ez egozan konforme etorri barriakaz eta ez ziran hurreratu eurakana. Holan ...

Azken uretaratzea?

Bizkaie! 2004-11-19 00:00   Antxinakoak Geurera
Ontziolen zabaltze ekitaldia 1916an izan zan, apirilaren 27an. Eguna ospatzeko langileek soldatako egun bateko saria jaso eben eta bazkaria doban; konbidatuentzako, barriz, tea banatu zan. Egun honetan jarri ziran “Conde de Zubiria” eta “Marques de Chavarri” ontzietako azpialdeak. Biak Labe Gariak enpresearen enkarguz lantegira ikatza itsasoz ekarteko. Ontzien motorrak be enpresan bertan egiteko ziran. Eurekaz batera, “Alfonso XIII” 5.000 tonako itsasontziaren lehenengo zatiak be jarrri ziran. Ontziola barritik uretaratutako lehenengo ontzia “Conde de Zubiria” izan zan, 1917ko garagarrilaren 7an ...

Azken uretaratzea?

Bizkaie! 2004-11-12 00:00   Antxinakoak Geurera
Ontziolen zabaltze ekitaldia 1916an izan zan, apirilaren 27an. Eguna ospatzeko langileek soldatako egun bateko saria jaso eben eta bazkaria doban; konbidatuentzako, barriz, tea banatu zan. Egun honetan jarri ziran “Conde de Zubiria” eta “Marques de Chavarri” ontzietako azpialdeak. Biak Labe Gariak enpresearen enkarguz lantegira ikatza itsasoz ekarteko. Ontzien motorrak be enpresan bertan egiteko ziran. Eurekaz batera, “Alfonso XIII” 5.000 tonako itsasontziaren lehenengo zatiak be jarrri ziran. Ontziola barritik uretaratutako lehenengo ontzia “Conde de Zubiria” izan zan, 1917ko garagarrilaren 7an ...

Napoleon Bonaparte Bilbaon

Bizkaie! 2004-11-05 00:00   Antxinakoak Geurera
Adostutako testuak, Frantzian indarrean egozan ideietan oinarrituta, euskal lurraldeetan izandako berezitazunak be batzea lortu eban. Berbarako, 144. artikuluan, euskaldunen berezitasunak eta legeak Gorteetan aztertzea ezartzen eban. Azkenean lortutako testua “Kostituzino Forala” zala esan geinke, askorentzat berba bi honeek kontrajarriak izan arren. Euskaldun askok begi onez ikusi ebezan Frantziarrek “besopean” ekarritako barriztasunak, batez be, uri handietako merkatariek. Ezaugarri honetan ikusten dogu Bilbao moduko uriak emondako laguntzinoa Napoleonen kideei, Urkijo bera berbarako. Baina baserri eremuan eretxiak ez ziran hain aldekoak, eta Frantziarren ...

Napoleon Bonaparte Bilbaon

Bizkaie! 2004-10-29 00:00   Antxinakoak Geurera
Adostutako testuak, Frantzian indarrean egozan ideietan oinarrituta, euskal lurraldeetan izandako berezitazunak be batzea lortu eban. Berbarako, 144. artikuluan, euskaldunen berezitasunak eta legeak Gorteetan aztertzea ezartzen eban. Azkenean lortutako testua “Kostituzino Forala” zala esan geinke, askorentzat berba bi honeek kontrajarriak izan arren. Euskaldun askok begi onez ikusi ebezan Frantziarrek “besopean” ekarritako barriztasunak, batez be, uri handietako merkatariek. Ezaugarri honetan ikusten dogu Bilbao moduko uriak emondako laguntzinoa Napoleonen kideei, Urkijo bera berbarako. Baina baserri eremuan eretxiak ez ziran hain aldekoak, eta Frantziarren ...

Gatzaren matxinadea

Bizkaie! 2004-10-22 00:00   Antxinakoak Geurera
Egoereak holan segidu eban hurrengo urtera arte. 1632ko urrian Erregearen ordezkari barriak, hau da, korrejidoreak, gatzaren dirua gitxitzeko neurri eta legeak onartu ebazan. Kontrakoa emoten badau be, Erregearen ordezkariak emondako aginduek barriro be gatzaren ganeko zergea ezartzen eben. Hau ikusita, barriro be milaka bizkaitar batu eta lehengo Erregearen aginduen barri emoten eben agiriak erre egin ebezan Bilbon. Ostean, gatza gordeta egoan biltegietako ateak apurtu eta zabaldu ebezan. Gero Bizkaiko uriburuan egozan Erregearen ordezkari eta aldeko guztien atzetik joan ziran. Euretariko ...

Gatzaren matxinadea

Bizkaie! 2004-10-15 00:00   Antxinakoak Geurera
Egoereak holan segidu eban hurrengo urtera arte. 1632ko urrian Erregearen ordezkari barriak, hau da, korrejidoreak, gatzaren dirua gitxitzeko neurri eta legeak onartu ebazan. Kontrakoa emoten badau be, Erregearen ordezkariak emondako aginduek barriro be gatzaren ganeko zergea ezartzen eben. Hau ikusita, barriro be milaka bizkaitar batu eta lehengo Erregearen aginduen barri emoten eben agiriak erre egin ebezan Bilbon. Ostean, gatza gordeta egoan biltegietako ateak apurtu eta zabaldu ebezan. Gero Bizkaiko uriburuan egozan Erregearen ordezkari eta aldeko guztien atzetik joan ziran. Euretariko ...

Zinea Bizkaian

Bizkaie! 2004-10-08 00:00   Antxinakoak Geurera
Zinea Bizkaian Zineagaz zerikusia edo zine antzekotzat hartu geinken zeozeren barri lehenengoz Bizkaian, 1867an izan genduan. Urte horretan, Inocencio López Bilbora heldu zan bere “Panorama” izeneko ikuskizuna emoteko. Ikuskizun horretan, ikusleek ikusten ebena argazki antzeko batzuk baino ez ziran. Hau da: ez egoan mobimenturik. 1885ean, barriz, Luis San Gregorio bilbaotarra Correo kalean eukan etxeko lehio baten kontra proiekzinoak egiten hasi zan. Erakusten ziranak geldi egozan irudiak baino ez ziran, eta gaiak era desbardinetakoak izaten ziran: gerrea, amodioa, dantzea... Hortik aurrera ...

Zinea Bizkaian

Bizkaie! 2004-10-01 00:00   Antxinakoak Geurera
Zinea Bizkaian Zineagaz zerikusia edo zine antzekotzat hartu geinken zeozeren barri lehenengoz Bizkaian, 1867an izan genduan. Urte horretan, Inocencio López Bilbora heldu zan bere “Panorama” izeneko ikuskizuna emoteko. Ikuskizun horretan, ikusleek ikusten ebena argazki antzeko batzuk baino ez ziran. Hau da: ez egoan mobimenturik. 1885ean, barriz, Luis San Gregorio bilbaotarra Correo kalean eukan etxeko lehio baten kontra proiekzinoak egiten hasi zan. Erakusten ziranak geldi egozan irudiak baino ez ziran, eta gaiak era desbardinetakoak izaten ziran: gerrea, amodioa, dantzea... Hortik aurrera ...

Euskaldunak Paris askatzen?

Bizkaie! 2004-09-24 00:00   Antxinakoak Geurera
Arazoak, Euskal Brigadako gudarientzat, gerrea amaitu ostean hasi ziran. Euskadiko Jaurlaritzearen asmoa Gernika Batailoiak gerran jarraitzea zan, beti be Europatik urten barik eta edozein momentuan, behar izan ezkero, Euskadiko Jaurlaritzaren eskura. 1945eko garagarrilaren 6rako, Euskal Brigadako kideak agintari frantzesen aginduz burrukea itxi eta lan desbardinetan erabili ebezan, brigadako kideen artean tirabirak sortuz, ez ebelako aitzen, Euskadiko Jaurlaritzeak burrukarako erabilten ez eban talde militarrari eusteko interesa. Ordurako eretxi desbardin bi ziran nagusi Brigadearen barruan: alde batetik, EAJko ordezkariek Brigadeari eutsi gura ...

Euskaldunak Paris askatzen?

Bizkaie! 2004-09-17 00:00   Antxinakoak Geurera
Arazoak, Euskal Brigadako gudarientzat, gerrea amaitu ostean hasi ziran. Euskadiko Jaurlaritzearen asmoa Gernika Batailoiak gerran jarraitzea zan, beti be Europatik urten barik eta edozein momentuan, behar izan ezkero, Euskadiko Jaurlaritzaren eskura. 1945eko garagarrilaren 6rako, Euskal Brigadako kideak agintari frantzesen aginduz burrukea itxi eta lan desbardinetan erabili ebezan, brigadako kideen artean tirabirak sortuz, ez ebelako aitzen, Euskadiko Jaurlaritzeak burrukarako erabilten ez eban talde militarrari eusteko interesa. Ordurako eretxi desbardin bi ziran nagusi Brigadearen barruan: alde batetik, EAJko ordezkariek Brigadeari eutsi gura ...

Zerua ukutu eban bizkaitarra

Bizkaie! 2004-09-10 00:00   Antxinakoak Geurera
Giro honetan ba, Olinpiadak hasi ziran Mexiko urian, eta bertara joan zan Ignacio Sola be. Halan eta guztiz be, ez zan bere lehenengo olinpiadea: lau urte arinago Tokioko olinpiadetan be egondakoa zan, baina orduan 11. postua baino ezin izan eban lortu. Ordua zan ba, bere marka personala hobetzeko. Solaren aukerea urriaren 16an heldu zan. Egun honetan egoazan aurreikusita pertika-jauziko saioak eta bertan parte hartzeko prestau zan Ignacio. ‘B’ multzoan egoan sartuta, Niwa japoniarragaz eta Maliautine errusiarragaz. Arratsaldeko 6rak ziran eta ...

Zerua ikutu eban bizkaitarra

Bizkaie! 2004-09-03 00:00   Antxinakoak Geurera
Giro honetan ba, Olinpiadak hasi ziran Mexiko urian, eta bertara joan zan Ignacio Sola be. Halan eta guztiz be, ez zan bere lehenengo olinpiadea: lau urte arinago Tokioko olinpiadetan be egondakoa zan, baina orduan 11. postua baino ezin izan eban lortu. Ordua zan ba, bere marka personala hobetzeko. Solaren aukerea urriaren 16an heldu zan. Egun honetan egoazan aurreikusita pertika-jauziko saioak eta bertan parte hartzeko prestau zan Ignacio. ‘B’ multzoan egoan sartuta, Niwa japoniarragaz eta Maliautine errusiarragaz. Arratsaldeko 6rak ziran eta ...

Nortasuna defendiduten

Bizkaie! 2004-08-27 00:00   Antxinakoak Geurera
1789ko urtea heldu zanean, aspaldiko partez Luis XVI Erregeak Versallesen ospatu behar ziran “Estadu Batzarrak” deitu ebazan. Euskaldunek lurralde eta estamentu bakotxeko ordezkariak aukeratu ebezan eta aldarrikapenak batu be, “kexa koadernoak” deitutakoetan. Kontua da, hurrengo hilabeteetan ospatutako batzarrek beste bide bat hartu ebela, batez be gizarteko atalik apalenetako kideek erantzunkizuna hartuta Konstituzino barria egiteko asmoa agertu ebenean, Erregetzearen kontra eginaz. Holan ba, Errepublikearen aurrean egozan euskaldunak be. Hurrengo hilabeteetan gauzak arin joan ziran eta ez euskaldunen mesederako: gorago esan dodan ...

Nortasuna defendiduten

Bizkaie! 2004-08-20 00:00   Antxinakoak Geurera
1789ko urtea heldu zanean, aspaldiko partez Luis XVI Erregeak Versallesen ospatu behar ziran “Estadu Batzarrak” deitu ebazan. Euskaldunek lurralde eta estamentu bakotxeko ordezkariak aukeratu ebezen eta aldarrikapenak batu be, “kexa koadernoak” deitutakoetan. Kontua da, hurrengo hilabeteetan ospatutako batzarrek beste bide bat hartu ebiela, batez be gizarteko atalik apalenetako kideek erantzunkizuna hartuta Konstituzino barria egiteko asmoa agertu ebenean, Erregetzearen kontra eginez. Holan ba, Errepublikearen aurrean egoazan euskaldunak be. Hurrengo hilabeteetan gauzak arin joan ziran eta ez euskaldunen mesederako: gorago esan dodan ...

Miñez gatoz...

Bizkaie! 2004-08-13 00:00   Antxinakoak Geurera
Jakina da “Euzko” moduko aldizkari batek ez ebala diru etekinik emoten, baina helburua zein zan ikusita EAJk eutsi egin eutson. Dana dala, 1934ko bagilean, galerak lar handiak zirala eta zarratzea erabagi eben jeltzaleek. Erabagia zein izan behar zan ikusita, euskaltzaleak zarratzearen kontra agertu ziran eta horreen artean sutsuen Augustin Zubikarai izan zan. Oraindino gordeten da, berak, Ondarroako Euzkeltzale-Bazkuna alkartearen izenean, EAJren Bizkaiko agintariei bialdutako kartea. 1934ko bagilaren 27an idatzi eutsien, “Euzko” argitaratzearen alde gogor eginaz. Kartearen hasikeratik ikusten zan bere ...

Miñez gatoz...

Bizkaie! 2004-08-06 00:00   Antxinakoak Geurera
Jakina da “Euzko” moduko aldizkari batek ez ebala diru etekinik emoten, baina helburua zein zan ikusita EAJk eutsi egin eutson. Dana dala, 1934ko bagilean, galerak lar handiak zirala eta zarratzea erabagi eben jeltzaleek. Erabagia zein izan behar zan ikusita, euskaltzaleak zarratzearen kontra agertu ziran eta horreen artean sutsuen Augustin Zubikarai izan zan. Oraindino gordeten da, berak, Ondarroako Euzkeltzale-Bazkuna alkartearen izenean, EAJren Bizkaiko agintariei bialdutako kartea. 1934ko bagilaren 27an idatzi eutsien, “Euzko” argitaratzearen alde gogor eginaz. Kartearen hasikeratik ikusten zan bere ...

Bizkaiko txirrindularitzearen kontaketa laburra

Bizkaie! 2004-07-30 00:00   Antxinakoak Geurera
Hasikerako urte honeetan txirrindularirik ezagunena Vicente Blanco izan zan. Metaleko enpresa baten egiten eban behar gizon honek eta bertan izandako ezbeharren baten eraginez erretirau zan. Beharra itxi eta orduan hasi zan txirrindularitzan Blanco. Baina bitxiena zera da, lanean egoala burdin batek hanka biak zulatu eutsozala eta horregaitik erretirau zala. Gauzak holan, gizona herrenka ebilen eta horregaitik Vicente Blancoren ezizen edo goitizena “El Cojo” izan zan, hau da, “Herrena”. Baina halan da be, sasoiko txirrindularirik onenetarikoa izan zan Blanco eta Frantzia ...

Bizkaiko txirrindularitzearen kontaketa laburra

Bizkaie! 2004-07-23 00:00   Antxinakoak Geurera
Hasikerako urte honeetan txirrindularirik ezagunena Vicente Blanco izan zan. Metaleko enpresa baten egiten eban behar gizon honek eta bertan izandako ezbeharren baten eraginez erretirau zan. Beharra itxi eta orduan hasi zan txirrindularitzan Blanco. Baina bitxiena zera da, lanean egoala burdin batek hanka biak zulatu eutsozala eta horregaitik erretirau zala. Gauzak holan, gizona herrenka ebilen eta horregaitik Vicente Blancoren ezizen edo goitizena “El Cojo” izan zan, hau da, “Herrena”. Baina halan da be, sasoiko txirrindularirik onenetarikoa izan zan Blanco eta Frantzia ...